Πριν από τρία χρόνια, κάτι τρομερό συνέβη στην οικονομική πολιτική τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη, σημειώνει ο Πολ Κρούγκμαν με άρθρο του στους New York Times.

"Παρά το γεγονός ότι τα χειρότερα της οικονομικής κρίσης είχαν περάσει, οι οικονομίες και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού παρέμεναν σε ύφεση, με πολύ υψηλά ποσοστά ανεργίας. Ωστόσο, η πολιτική ελίτ του δυτικού κόσμου αποφάσισε μαζικά πως η ανεργία δεν αποτελούσε πια θέμα ζωτικής σημασίας και πως επιτακτική προτεραιότητα θα έπρεπε να δοθεί στη μείωση των ελλειμμάτων στους προϋπολογισμούς.

Σε πρόσφατα άρθρα μου, έχω υποστηρίξει πως οι ανησυχίες γύρω από το έλλειμμα είναι επί της ουσίας υπερβολικές. Σήμερα ωστόσο, θα ήθελα να μιλήσω για κάτι διαφορετικό: για την απεγνωσμένη προσπάθεια να βρεθεί έστω μια περίπτωση χώρας όπου οι πολιτικές λιτότητας πέτυχαν τον στόχο τους. Κι αυτό διότι οι υπέρμαχοι της δημοσιονομικής λιτότητας (σ.σ. τους ονομάζει καταχρηστικά austerians από τον αγγλικό όρο austerity που σημαίνει λιτότητα) προέβησαν σε υποσχέσεις αλλά και σε απειλές: η λιτότητα, υποστήριξαν, θα απέτρεπε την κρίση και θα οδηγούσε στην ευημερία.

Η αναζήτηση (σ.σ. ενός επιτυχημένου παραδείγματος λιτότητας) ξεκίνησε με ένα παθιασμένο φλερτ ανάμεσα στους austerians και την Ιρλανδία, η οποία προχώρησε σε σκληρές περικοπές δαπανών αμέσως μόλις έσκασε η φούσκα των ακινήτων. Η Ιρλανδία αποτελεί πρότυπο για όλες τις χώρες της Ευρώπης που αντιμετώπιζαν προβλήματα με το χρέος τους, είχε πει ο Ζαν Κλοντ Τρισε της ΕΚΤ. Το συγκεκριμένο εγκώμιο δια στόματος Τρισέ είχε γίνει τον Μάρτιο του 2010.

Την περίοδο εκείνη, το ποσοστό ανεργίας στην Ιρλανδία ήταν 13,3%. Από τότε, κάθε μεταρρύθμιση της ιρλανδικής οικονομίας χειροκροτείται ως απόδειξη πως η χώρα ανακάμπτει - αλλά τον περασμένο μήνα το ποσοστό ανεργίας ήταν 14,6%. Μετά την Ιρλανδία, ήρθε η σειρά της Βρετανίας όπου η κυβέρνηση υπό την ηγεσία των Τόρις στράφηκε στη λιτότητα στα μέσα του 2010, επηρεασμένη από την πίστη πως οι ιρλανδικές πολιτικές είχαν στεφθεί με τεράστια επιτυχία.

Σε αντίθεση με την Ιρλανδία, η Βρετανία δεν είχε κανέναν λόγο να υιοθετήσει πολιτικές λιτότητας, δεδομένου ότι έχει το δικό της νόμισμα και μπορεί να δανείζεται με χαμηλά επιτόκια. Παρ 'όλα αυτά, η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον επέμεινε. Αυτό που ακολούθησε στην πράξη ήταν η είσοδος της οικονομίας σε φάση στασιμότητας.

Σε αυτό το σημείο θα περίμενε κανείς από τους υπέρμαχους της λιτότητας να εξετάσουν την πιθανότητα να υπάρχει κάποιο λάθος στην ανάλυσή τους. Αλλά όχι. Αυτοί συνέχισαν να ψάχνουν για νέους ήρωες και τους βρήκαν στα μικρά έθνη της Βαλτικής και πιο συγκεκριμένα, στη Λετονία. Υπό μια έννοια είναι αστείο: πολιτικές λιτότητας έχουν εφαρμοστεί σε ολόκληρη την Ευρώπη κι όμως, το καλύτερο παράδειγμα επιτυχίας που μπορούν να επικαλεστούν οι austerians είναι ένα κράτος με λιγότερους κατοίκους από το... Μπρούκλιν, ένα κράτος το οποίο έκανε μεν βήματα προόδου, αλλά όπου το ποσοστό ανεργίας εξακολουθεί να είναι 14%. Εάν αυτή είναι η ιδέα των austerians για το οικονομικό θαύμα, τότε αυτοί όντως είναι τα παιδιά ενός κατώτερου θεού.

Αντιθέτως, εάν θέλουμε να επικαλεστούμε τις περιπτώσεις μικρών χωρών, καλά θα κάνουμε να κοιτάξουμε το πραγματικό οικονομικό θαύμα της Ισλανδίας, η οποία χάρη στην υιοθέτηση ανορθόδοξων πολιτικών έχει ανακάμψει σχεδόν πλήρως. Τι μαθαίνουμε λοιπόν αναζητώντας ιστορίες επιτυχίας στη λιτότητα; Μαθαίνουμε πως το δόγμα που έχει επικρατήσει τα τρία τελευταία χρόνια είναι λάθος από κάθε άποψη.

Δεν είναι μόνο ότι μας κυβερνά ο φόβος ανύπαρκτων απειλών. Μας υποσχέθηκαν και ανταλλάγματα που δεν έχουμε λάβει ούτε πρόκειται ποτέ να λάβουμε. Είναι καιρός να παραμερίσουμε την εμμονή με τα ελλείμματα και να επιστρέψουμε στην αντιμετώπιση του πραγματικού προβλήματος, που δεν είναι άλλο από την απαράδεκτα υψηλή ανεργία".